5 Minuten Taal

De 5-minutenreeks van Onderwijs Maak Je Samen & Bazalt wordt wegens succes verder uitgebreid. We lanceren onze nieuwe aanwinst: 5 minuten Taal!

De activiteiten van 5 minuten taal bieden een berg aan inspiratie om het taalonderwijs voor groep 1-8 op verschillende domeinen te stimuleren. Het doel is het spelenderwijs leren van taalvaardigheden door middel van interactieve werkvormen. Het aanbieden van activiteiten van vijf minuten Taal spreekt verschillende leerstijlen aan van kinderen. Het is het automatiseren van vaardigheden, maar in een ander jasje. Dit maakt het lesaanbod aantrekkelijk en vergroot betrokkenheid bij leerlingen.

Veel activiteiten van 5 minuten Taal kennen een actief karakter. Bij sommige activiteiten is er sprake van een concrete beweging bij de uitvoering. Bij andere activiteiten is het meer het actieve leren door te beleven en samen te werken. Beweging en beleving zijn echter niet het doel, maar het middel om tot taalvaardigheid te komen. Beweging heeft vele positieve effecten op leren zoals eerder beschreven in het artikel ‘5 minuten bewegen’. Echter, het koppelen van leerstof aan bewegen verhoogt de betrokkenheid en vergroot de leerwinst. Leren door doen is een zeer sterk middel voor impliciet leren (Lengel & Kuczula, 2010). Met impliciet leren wordt bedoeld dat een leerling leert zonder dat hij/zij zich hiervan bewust is. Zo kun je voor taal bijvoorbeeld ‘persoonsvorm joggen, werken met een letterslang of levend boggle’ aanbieden. De set 5 minuten Taal is gericht op alle groepen (1-8) en voorziet in activiteiten gericht op de volgende taaldomeinen: leesmotivatie, geletterdheid/technisch lezen, begrijpend lezen, woordenschat, spelling, stellen en taal algemeen. De activiteiten van 5 minuten Taal zijn niet bedoeld om de klassikale instructie te vervangen, maar zijn gericht op automatiseren.

Waarom leren met je lijf? Dimensies van bewegen

Allerlei typen bewegingen kunnen een positief effect hebben op leren, maar er is een zekere onderverdeling te vinden in de dimensies waarin we bewegen (zie afbeelding 1).

Activiteiten waarbij een persoon zijn/haar eigen middenlijn oversteekt stimuleren het vestibulaire systeem (evenwichtsorgaan) en verbeteren ruimtelijk inzicht (afbeelding 1, links). Het vestibulair systeem is gerelateerd aan beweging van het hoofd en het lichaam in beweging. Het systeem heeft twee belangrijke taken; evenwicht behouden en herstellen en daarnaast geeft het informatie over de houding van het lichaam. Ook controleert het vestibulaire systeem oogbewegingen, zodat je beelden scherp voor je ziet. Het gaat hierbij dus ook om de samenwerking tussen brein, ogen en handen. Hieruit blijkt wel dat het vestibulaire systeem van groot belang is voor het ontwikkelen van academische vaardigheden. Het vestibulaire systeem is het eerste systeem dat een mens ontwikkelt en is het meest kritisch in relatie tot cognitie. Informatie over de houding van het lichaam is van belang voor het bepalen van je plaats in de ruimte. Het zorgt voor de ontwikkeling van ruimtelijk inzicht. Ruimtelijk inzicht is van belang voor het waarnemen van de omgeving in relatie tot je eigen lichaam. Wanneer het ruimtelijk inzicht niet optimaal is, uit zich dat veelal in problemen bij activiteiten als lezen, schrijven, het handschrift zelf, het begrijpen van wiskundige concepten, etc. (Wildt-Dienske, 2011).

De tweede dimensie waarin men beweegt is de beleving van boven en onder (zie afbeelding 1, midden). Het zorgt voor centrering en zorgt ervoor dat iemand evenwichtig kan reageren op emoties die een leerproces kunnen oproepen. Wanneer een leerling een leeractiviteit ervaart en emoties daarbij goed kan waarnemen en verwerken, dan is er sprake van balans en wordt het leren als zinvol en uitdagend ervaren (Wildt-Dienske, 2011).

De derde dimensie is de beleving van voor en achter, deze dimensie zorgt ervoor dat we kunnen focussen (afbeelding 1, rechts). Het zorgt ervoor dat iemand in staat is om zowel details als het geheel te zien en hij/zij daartussen kan schakelen. Wanneer er sprake is van een disbalans op dit vlak, dan uit zich dat vaak in concentratieproblemen. Deze derde dimensie staat in relatie tot inzicht en begrip (Wildt-Dienske, 2011).

Deze drie dimensies zijn direct verbonden aan leren en ontwikkeling. Het lichaam speelt een centrale rol bij informatieverwerking. In veel situaties worden deze dimensies automatisch getraind en ontwikkelt, maar juist bij korte activiteiten die gericht zijn op leren kan hierop eenvoudig extra aandacht liggen.

Vijf belangrijke redenen om bij taal te bewegen in de klas:

1. Beweging zorgt voor impliciet leren (je leert zonder dat je je ervan bewust bent en zonder dat er een specifieke bedoeling is);
2. Beweging zorgt voor gedifferentieerde instructie;
3. Beweging betrekt alle zintuigen in leren;
4. Beweging verbetert het episodisch geheugen (dit geheugen slaat persoonlijke gebeurtenissen op die in verleden hebben plaatsgevonden);
5. Bewegen zorgt ervoor dat opgedane kennis langer beklijft.

Het product 5 minuten Taal is een mooie bundeling van kennis en ervaring. Zowel taalspecialisten als leerkrachten hebben meegewerkt aan de ontwikkeling van dit product. Leerkrachten van de A. Bekemaschool in Duivendrecht en Basisschool de Caleidoscoop in Almere hebben activiteiten ontwikkelt en met passie in de (taal)praktijk getest. Benieuwd naar 5 minuten Taal? Je kunt deze set vanaf nu bestellen in de webwinkel!

– Download drie gratis kaarten –

Heb jij ook activiteiten die je wilt delen? Mail ze dan naar margreet@onderwijsmaakjesamen.nl

Literatuur:

Wildt-Dienske, de, E. (2011). Beter leren en presteren met BrainGym.

Lengel, T. & Kuczula, M. S. (2010). The Kinesthetic Classroom. Teaching and learning through movement. Thousand Oaks, Corwin, California.

Christians, M. (2013). Vijf minuten…..