Peer-evaluatie bij samenwerkend leren

Samenwerken vraagt om actieve participatie van leerlingen. Ze moeten zowel oog hebben voor hun eigen rol en bijdrage als voor anderen en het groepsproces. Steeds vaker wordt daarom peer-evaluatie ingezet als middel tijdens samenwerkend leren. Bij een peer-evaluatie worden leerlingen ingeschakeld in het reflectieproces van elkaar. Ze geven feedback op het leerproces van zichzelf en anderen, met als doel dat deze reflectie kan leiden tot een betere samenwerking.

Het succes van een samenwerkingsopdracht is afhankelijk van de mate waarin leerlingen zich verantwoordelijk voelen voor het uitvoeren van een opdracht. Het is daarom belangrijk dat leerlingen ervan bewust worden dat samenwerken leuker wordt als iedereen verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen acties.

Door het toepassen van peer-evaluatie krijgen de leerlingen de kans om klasgenoten feedback te geven over de wijze waarop ze participeren tijdens het proces van een samenwerkingsopdracht en over hoe de samenwerking is verlopen. Peer-evaluatie kan motiverend werken omdat leerlingen zelf actief betrokken zijn.

De groepsleden vullen het ik, jij, wij schema in om te bespreken hoe iedereen binnen een groep heeft gewerkt. Dat gebeurt door een score of open feedback te geven op voorafgestelde doelen. Ze leren nadenken over wat goed is en kunnen daardoor opmerkingen van anderen steeds beter beschouwen als ontwikkelpunten. Leerlingen gebruiken deze ‘peer-evaluatie’ om zowel hun eigen prestaties in een groep te evalueren als de acties van hun groepsleden tijdens een samenwerkingsactiviteit. De onderlinge dialoog die daarop volgt kan leiden tot beter leren.

Aandachtspunten bij gebruik van peer-evaluatie

Sociale processen in de groep kunnen meespelen bij peer-evaluatie. Vriendschappen, vijandigheid of andere machtsverhoudingen kunnen impact hebben op deze reflectiemomenten. Eventueel kun je het peer-feedback proces anoniem laten verlopen. 

Daarnaast is het van belang dat leerlingen leren hoe ze feedback moeten geven (door zelf ook te modellen) en hen uit te leggen waarom peer-feedback waardevol is:

• Peer-evaluatie wordt gebruikt om te leren van elkaar en draait niet om het geven van negatieve kritiek.
• Via peer-evaluatie leren ze sociale en communicatieve vaardigheden: functioneren in een groep, hoe kritiek te geven in een groep van gelijken, hoe kritiek te aanvaarden, standpunten onderbouwen en suggesties ter verbetering leren geven.
• Door peer-feedback gaat de samenwerking steeds beter verlopen doordat leerlingen bewuster worden van de succescriteria.

Hoe te gebruiken?

Deel voorafgaand aan een samenwerkingsopdracht het ik, jij, wij schema met de leerlingen zodat ze vertrouwd raken met de acties, vaardigheden en houding die de zullen observeren bij zichzelf en anderen. Bespreek samen met de leerlingen de doelen of stel deze vooraf gezamenlijk op. Je kunt het ik, jij, wij schema tussentijds en achteraf laten invullen door de leerlingen.

Wanneer leerlingen vaker hebben gewerkt met deze vorm van evalueren kun je extra criteria toevoegen. Als de leraar of de leerlingen al het gevoel hebben dat ze bijvoorbeeld elkaars ideeën al kunnen respecteren, kun je met de leerlingen bespreken welke andere vaardigheden geoefend moeten worden tijdens een volgend groepsproject en kun je deze toevoegen aan het peer-evaluatie blad.

Download het ik, jij, wij schema.

Aan de slag?

Volg de training Formatieve evaluatie, in iedere situatie!

Bronnen:

Liu, N-F, Carless, D. 2006. Peer feedback: the learning element of peer assessment. Teaching in Higher Education 11, 279-290.

Pearce, J., Mulder, R., Baik, C. 2009. Involving students in peer review. Case studies and practical strategies for university Teaching. Melbourne: Centre for Study of Higher Education.

Topping, K.J. 2009. Peer Assesment. Theory into Practice 48, 20-27.

OTEC. (2001). Inzet van Assessment: Waarom, wat, hoe, wanneer en door wie? Open Universiteit: Heerlen.