Wie wil er een recensie schrijven over het boek The Dutch way? Minke Knol, schoolleider en adviseur, reageerde.
De bundel beschrijft hoe uniek ons onderwijsstelsel is in de wereld. Om te beginnen door de bekostiging van zowel openbaar als particulier (bijzonder) onderwijs. Dit duale stelsel maakt dat ouders kunnen kiezen tussen scholen en er vrijheid van onderwijs is (zie artikel 23 Grondwet). Nederlandse scholen kennen een hoge mate van autonomie, dit betekent dat scholen in vergelijking met andere landen zelf eigen keuzes kunnen maken en een hoge mate van autonomie ervaren. Het is niet alleen de overheid die bepaalt wat moet gebeuren, scholen overleggen met gemeentes, ouders en andere stakeholders over het onderwijs, deze stemmen worden serieus meegewogen in de besluitvorming waarbij het zoeken naar consensus de rode draad is. Deze autonomie wordt prachtig omschreven door de schoolleider Bart Jan Commissaris:
“I am unbelievably proud when I see how everyone at school shares in this process. It is not just the teachers, but the other staff and parents as well who are of key importance for the whole development of the child.” (p. 67)
Wellicht dat dit gevoel van zelfsturing als gevolg heeft dat de Nederlandse leerlingen ook een hoge mate van autonomie ervaren en het gevoel hebben dat zij veel over hun eigen leven te zeggen hebben, keuzes kunnen maken. In vergelijking met andere landen voelt de Nederlandse leerling zich over het algemeen gelukkig.
Een ander sterk kenmerk, volgens het boek, is dat ons systeem excellentie en het bieden van gelijke kansen weet te combineren. In tegenstelling tot berichten die wij de laatste tijd in de media lezen over toenemende ongelijkheid, doet Nederland het in vergelijking met andere landen erg goed en heeft het behalen van het soort diploma weinig te maken met de sociale achtergrond. Het onderwijs heeft een grote bijdrage geleverd aan gelijke kansen voor iedereen en kende een grote rol in de emancipatie voor vrouwen, voor mensen uit de sociaal-arme gezinnen en voor mensen met verschillende religieuze achtergronden. Isabella Diney, een Nederlandse student omschrijft het treffend:
“The first word that springs to mind when I think of the Dutch education system is ‘oppurtunities.’As a pupil you get to choose what kind of school you go to and you also get the oppurtunity to move on to different levels whitin that school. For example, I started at the lowest level of secondary general education but will soon finish at the highest pre-university level. That would never have been possible if the Dutch system didn’t offer everyone the same oppurtunities.” (p. 153)
De goede onderwijsresultaten in Nederland zijn mogelijk ook het gevolg van de opvattingen die Nederland heeft over goed onderwijs. Een inspectie laat zich ook voeden door bijvoorbeeld een hoogleraar als Gert Biesta die stelt dat goed onderwijs betekent dat de drie onderwijsdoelen kwalificatie, personificatie en socialisatie met elkaar in balans zijn. Steeds meer scholen zien dat goed onderwijs meer is dan alleen het behalen van goede resultaten. Het nieuwe leren draait om het leren faciliteren en het creëren van leermogelijkheden. Scholen vinden het belangrijk de leerlingen kennismaken met de normen en waarden in onze samenleving zodat zij later een plek kunnen vinden in de maatschappij. Ook de persoonsvorming krijgt steeds meer aandacht in het onderwijs; wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik.
Het lezen van het boek The Dutch Way maakte mij trots op ons onderwijssysteem. Er valt nog veel meer te vertellen over het boek, ik heb mij vooral op de sterke kanten van ons onderwijssysteem gericht. Er wordt in Nederland immers al genoeg gemopperd over alles wat beter kan. De auteurs Harris en Jones verwonderen zich dan ook dat Nederlanders zo weinig trots zijn op hun onderwijs. Wellicht is deze bescheidenheid onderdeel van het succes?
Minke Knol is een ervaren schoolleider, teamleider en adjunct-directeur. Daarnaast is ze ook adviseur in het onderwijs en het sociale domein.
Uit ‘Van Twaalf tot Achttien’ (oktober 2017)
Twitter
Facebook
Pinterest
LinkedIn
