Spelend wegen met de Familiewip

“Kom we gaan met z’n allen naar de speeltuin! Waar willen jullie het eerste naar toe? Op het klimrek of de glijbaan? Hé daar is een grote familiewip, daar kunnen we met z’n zessen op!” Papa en mama gaan vast achter elkaar zitten aan een kant. “Zullen we eens gaan kijken of we de familiewip in balans kunnen krijgen? Hier bij ons kan nog iemand bij, hoor!” De overige kinderen klimmen aan de andere kant op de drie plaatsen. “Nee dat lukt niet, jullie zijn veel te zwaar. Wat moet er dan gebeuren? Mama misschien moet jij wisselen en aan deze kant komen zitten.” Er moet nog wel een aantal keren door de kinderen en papa en mama van plaats verwisseld worden, maar dan …
“Ja, de familiewip in balans, we zijn nu aan beide kanten even zwaar!”

Met deze houten balans, waarvan het ontwerp gebaseerd is op een familiewip, gaan kinderen op een nieuwe uitdagende manier wegen. De kegelpoppetjes en andere speelse elementen, kunnen op de verschillende plaatsen van de familiewip gezet worden. Door een grote variatie aan mogelijkheden komt het tegemoet aan de exploratiedrang van kinderen.

Ter introductie van de familiewip is het bovenstaande verhaaltje in groepen 1 t/m 3 verteld en met de kegelpoppetjes nagespeeld. De kinderen mochten ook eigen voorwerpen op de familiewip zetten. De eerste reacties zijn verwonderde gezichten: “Hé de familiewip gaat anders staan!” Vervolgens willen ze er van alles opleggen om te zien wat er dan gebeurt. Daarna mochten twee kinderen op de hand de bakjes wegen, de een gevuld met schelpen de ander met verpakkingssnippers. “Welk bakje voelt zwaarder? Hoe staat de wip als je deze twee bakjes ieder aan een kant zet? Op welke suggestiekaart zie je deze stand van de familiewip?”. Spannend en wat een vreugde als ze daadwerkelijk zien dat ze alle twee de goede kaart hebben gekozen. Een uitspraak van ander kind toen hij weer in de klas terugkwam na het werken met de familiewip: “Oh juf, dat was vetgaaf!”

Het verschil met het wegen op een weegschaal, is dat er hier een extra dimensie aan toegevoegd is, omdat naast het gewicht ook de plaats bepalend is voor de stand van de familiewip. Dit is uitdagend voor kinderen. Op de bijgeleverde suggestiekaarten met foto’s kunnen ideeën opgedaan worden. Leerlingen en leraren krijgen dus een grote vrijheid hoe er met de familiewip omgegaan kan worden.

Waar gaat het om?

• Verschillen zien en ervaren: ze gaan zelf verschillen in gewicht ervaren en verschillen van gewicht zien in de stand van de familiewip;
• Veranderen: ze kunnen de voorwerpen en plaatsen op de familiewip veranderen om de familiewip in een bepaalde stand te krijgen;
• Voorspellingen doen: ze gaan nadenken als dit voorwerp aan de ene kant staat, wat zou je aan de andere kant zetten, zodat de familiewip in balans is?;
• Verklaren: ze gaan uitleggen, waarom en hoe ze een verandering hebben aangebracht (gewicht, plaats).

Met deze familiewip kan een leraar dus doelgericht en betekenisvol een rekenprobleem inbrengen. Leerlingen worden aan het denken gezet. Er is volop ruimte voor het ervaren, het onderzoeken, om te experimenteren en te handelen op verschillende niveaus (met betekenisvolle materialen)
Er wordt spelenderwijs gewerkt aan de leerdoelen, geformuleerd door het SLO voor meten van gewicht groep 1 t/m 3.

Dit materiaal is te bestellen via Capi Education.

Op de komende NOT (22 t/m 26 januari 2019) staat de familiewip bij Capi Education in stand 01.F126  

Artikel: Ine van Schijndel-Boel en Ine van de Sluis, rekenspecialisten jonge kind.

Auteur van de familiewip is onze oud-collega van OMJS Ine van Schijndel-Boel. Ze is tevens medeauteur van het boek ‘Spelend Rekenen’.