Zelfregulerend leren stimuleren bij leerlingen

Leerlingen nemen initiatief, maken zelf plannen, zijn eigenaar van hun leerproces, hebben aandacht en zijn doelgericht. Allemaal wensen van leraren, die aansluiten bij het begrip zelfregulerend leren. Wat houdt het eigenlijk in en hoe kun je zelfregulatie stimuleren bij de leerlingen uit je klas?

Wat is zelfregulerend leren?

Het gaat bij zelfregulerend leren om een samenspel van cognitieve, metacognitieve en motivationele processen die een leerling inzet en reguleert om zijn eigen leerdoelen te bereiken. Het is een actief en constructief proces waarin een leerling doelstellingen leert te bepalen, zelf initiatief neemt en verantwoordelijkheid leert te nemen voor zijn eigen leerproces (Zimmerman, 2002).

Het proces van zelfregulatie komt niet vanzelf op gang. De leraar is cruciaal in het stimuleren en begeleiden van de leerlingen. Zelfregulatie wordt flink bevorderd wanneer de leraar in staat is om de juiste feedback te geven. Door samen met leerlingen te evalueren, worden de kinderen zich bewust van de leerdoelen en de beoordelingscriteria. Dit zorgt ervoor dat ze inzicht krijgen in de leer-strategieën die ze gebruiken en wat nodig is om de doelen te bereiken. Ook Hattie (2012) benadrukt het effect van feedback geven. Het is een van de meest effectieve onderwijs-strategieën. Feedback op het niveau van zelfregulering is alleen effectief als het leerlingen overtuigt dat meer aandacht en inspanning tot het gewenste resultaat zal leiden.

“Ze stellen doelen voor zichzelf en evalueren tijdens en  na afloop hoe ze de taak hebben gemaakt en of hun doelen zijn behaald.” (Castelijns, Segers & Struyven, 2011)

Zelfregulerend leren in de praktijk

SLO heeft een zelfregulatie-vragenlijst voor leerlingen in het voortgezet onderwijs ontwikkeld. De vragenlijst geeft inzicht in de mate van zelfregulatie in de les en kan gebruikt worden als hulpmiddel om dit gedrag te bevorderen. Deze vragenlijst hebben wij als inspiratie gebruikt om een poster te ontwikkelen voor kinderen in de bovenbouw van het basisonderwijs. De poster kan zichtbaar opgehangen worden in de klas en de vragen kunnen een ingang zijn voor een klassengesprek of een leergesprek met individuele kinderen.

Meer weten?

Onderwijs Maak Je Samen geeft trainingen op het gebied van eigenaarschap en zelfregulering. Bekijk ze allemaal.