Talentontwikkeling begint bij jezelf

Uit OMJS magazine #5 (december 2020)

Tekst: Patty van der Aa

De tijd van volledig competentiegericht onderwijs is voorbij. Het draait steeds meer om het ontwikkelen van talenten waarover je als persoon van nature beschikt. Ook als schoolleider of leraar: weten waar je goed in bent en je daar bewust van zijn, is namelijk essentieel om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Op OBS De Triolier in Budel weten ze dat. Daarom krijgt elk teamlid een TMA-analyse (Talent Motivatie Analyse), om talenten te benutten en daarmee de kwaliteit van het onderwijs op school te verbeteren.

“Er wordt in het onderwijs altijd gepraat over wat we met de leerlingen willen bereiken, maar we vergeten vaak dat het de leerkrachten zijn die het de kinderen moeten leren”, vertelt Frank Simons, onderwijsadviseur en docent aan de schoolleidersopleiding bij OMJS. “Als je binnen jouw school aan talentontwikkeling wilt doen, doe dat dan ook met het team. De TMA-methode maakt hierbij in een oogopslag inzichtelijk waar de motivatie, de drijfveer en het talent van een persoon of team zitten en geeft je gericht handvatten om talenten verder te ontwikkelen of ontbrekende competenties aan te vullen.”

Positieve psychologie voor bewustwording

Karl Smits, schoolleider van OBS De Triolier: “Ik had al wel ervaring met Human Dynamics, waarbij je grofweg zes persoonstyperingen hebt met veelal algemene omschrijvingen, gebaseerd op zelfonderzoek. Heel waardevol voor een team, maar de uitkomst van een TMA-analyse is daarentegen meetbaar en aanwijsbaar. Bovendien is alles hierbij positief geformuleerd en krijg je gerichte inzichten om je handelen te verbeteren. Zo kwam er bij mij bijvoorbeeld uit dat ik heel praktisch ingesteld ben en in mindere mate stilsta bij theoretische kaders. Dat is iets waar ik aan kan werken. Maar ik denk ook dat TMA veel kansen voor leerkrachten biedt om zichzelf te ontdekken. Wanneer zij bijvoorbeeld weten dat ze veel steunbehoefte hebben of beschikken over een hoog autonomiegehalte en zich daar bewust van zijn, vinden ze makkelijker hun plek binnen de organisatie en worden ze gelukkiger.”

Meetbare uitkomst voor concrete actiepunten

“De uitkomst van de TMA-test gaf mij de bevestiging van wat ik al wist, met één belangrijk verschil: het is nu meetbaar en concreet genoeg om van te leren en te groeien. Die inzichten en bewustwording gun ik al mijn leerkrachten”, vervolgt Karl. “Ik heb best een goed idee van hoe mijn team in elkaar steekt en denk te weten waar kansen en mogelijkheden liggen, maar als het dadelijk meetbaar is, wordt het aanwijsbaar en kan ik er actiepunten aan hangen. We steken de TMA dan ook vooral in op het beter laten renderen van de werkgroepen. Zodat zij invloed kunnen uitoefenen, meer autonomie hebben over hun eigen vak en meer professionele ruimte nemen en krijgen.”

De kracht van complementariteit

“Als een werkgroep niet rendeert omdat de leerkrachten bijvoorbeeld laag scoren op orde en structuur, kun je een leerkracht die hier wel hoog op scoort, vragen om zich aan te sluiten: je zoekt naar talenten en drijfveren die complementair aan elkaar zijn”, concludeert Frank. “Zo kan het dat iemand die inhoudelijk niet geschikt is, er wel voor zorgt dat anderen zich aan hem kunnen optrekken. Je voegt immers iemand toe die complementair is. Maar je kunt de uitslag ook gebruiken bij het samenstellen van de groepen. Als je een groep hebt die heel pittig is en veel structuur nodig heeft, zorgt een leerkracht die laag op orde en structuur scoort niet voor de beste resultaten. Andersom werkt het ook: wanneer leerkrachten zichzelf bewust zijn van wie ze zijn en wat ze te bieden hebben, draait het om meer dan ‘ik wil groep 7’.” SAMEN GROEIEN “Ik hoop dat er een bewustzijn komt van hoe iedereen in bepaalde processen zit. Van mezelf weet ik dat ik goed ben in de start van een project, in lijnen uitzetten en kaders bepalen”, aldus Karl. “Ik heb daarom iemand nodig die de diepte in duikt en op de details zit. Gelukkig heb ik een intern begeleider naast me die over die kwaliteiten beschikt en die mijn plannen beter maakt. Het zou mooi zijn als leerkrachten dit onderling ook doen. Dat ze beseffen wat ze nodig hebben en vooral ook wie ze nodig hebben om verder te komen.”

TMA-methode

Aan de hand van 320 stellingen wordt op basis van positieve psychologie volledig objectief inzichtelijk gemaakt over welke behoeften, denkprocessen, persoonlijkheidstrekken, competenties en capaciteiten iemand beschikt. Met de uitkomsten van deze methode ben je in staat individuele leerkrachten en teams op basis van talent en werkverdeling aan te sturen. Ook kun je de juiste competenties ontwikkelen die passen bij iemands talent(en) of iemand aan boord van jouw organisatie halen die hieraan complementair is.