Voor de toekomst van ons onderwijs – Young Sophia Programma

Uit OMJS magazine #7 (december 2021) | Tekst van Emily Gordts

Geen generatie geschikter dan de millennials om ons onderwijs mede vorm te geven. De omgeving optimaliseren, patronen doorbreken, nieuwe oplossingen bedenken, daar doen ze het voor. Kan of mag dat niet? Dan vertrekken ze, want veel millennials willen méér. Voor hen lanceerde stichting Sophia Scholen midden in coronatijd een bijzonder leer- en ontwikkeltraject: Young Sophia. De eerste lichting is net ‘afgestudeerd’ – en laaiend enthousiast.

OMJS was op meerdere lagen betrokken bij de totstandkoming van dit traject en interviewden na afloop drie millenials over hun ontwikkeling tijdens dit proces

De stille transformatie die zich afgelopen jaar in de Duin- en Bollenstreek voltrok, kun je in alle opzichten een win-winsituatie noemen, misschien zelfs win-win-win. De eerste winnaar is zonder twijfel de eerste lichting van Young Sophia (YS): elf jonge basisschoolleraren uit zeven verschillende Sophia-scholen, die van hun schooldirecteur een learning journey mochten doorlopen.

Lockdown of niet: daar zaten ze in maart 2021, verspreid over de allergrootste zaal van Van der Valk in Sassenheim, hangend aan de lippen van wéér een fantastische spreker. Een ex-schaatser, een onderwijsinspecteur, een leraar op een Chinese school – na elke bijeenkomst buitelden de deelnemers naar buiten met nét dat beetje meer betrokkenheid. Haast onmerkbaar ontpopten ze zich tot ambassadeurs van Sophia Scholen.

Dat maakt de stichting (met 28 scholen onder haar hoede) de tweede winnaar. Haar leer- en ontwikkeltraject, geïnspireerd op de welbekende high potential-trainingen uit het bedrijfsleven, is voor het bestuur een manier om jonge leraren gemotiveerd te houden voor het vak. Millennials mogen door sommigen high maintenance worden genoemd, bij Sophia Scholen zijn ze welkom.

En de derde winnaar? Het onderwijs, jazeker. Dat kan van een traject als Young Sophia alleen maar beter worden. Door jonge leraren de kans te geven zich te ontplooien, impact te hebben en betekenisvol te zijn – zoals een directeur van één van de 28 Sophia-scholen het verwoordt – krijg je een gedreven onderwijsgeneratie die weet wat de onderwijsbehoefte van morgen is en die daarop weet in te spelen. Want stel je eens voor dat alle schoolbesturen in Nederland zo’n traject aanbieden … Precies!

Eveline Driest

Lid college van bestuur bij Sophia Scholen – sinds januari 2020

Nieuwe leraren stellen meer dan vroeger kritische vragen, zodra ze op een school beginnen. Waarom doen we dit zo en niet anders? Ik zie een terugkerend patroon: het eerste jaar zijn ze nog druk bezig hun rol te vinden, het tweede jaar ontspannen ze al wat meer. En het derde jaar? Dan komt er bij sommigen een ‘is dit het nou?’-moment. Als dat signaal niet wordt opgepikt en ze zich niet kunnen ontplooien, dooft hun bezieling uit en vertrekken ze. Of ze verlaten het onderwijs – en dat is al helemaal niet wat we willen.

Nu werkt onze stichting al sinds 2018 met zogeheten ‘doorbraakteams’, waar we ervaren en minder ervaren collega’s uit al onze scholen bij elkaar brengen om zich te buigen over een onderwerp. Soms komt zo’n doorbraakteam met een advies, soms met een concreet initiatief. Het doorbraakteam van 2019 richtte zich op HR. De deelnemers wilden weten hoe je jong talent aan een onderwijsorganisatie kunt binden. Op werkbezoek bij KLM en Royal Lemkes ontdekten ze hoe een high potential-programma daar zorgde voor groei, bloei en binding. De vertaalslag naar het onderwijs was snel gemaakt en in maart 2020 pitchten ze hun plan aan mij.

Ik was direct enthousiast. Zelf heb ik ook ooit zo’n programma gevolgd, waar ik nog steeds erg dankbaar voor ben. Young Sophia werd intern vormgegeven en met hulp van OMJS uitgewerkt. Er werden ‘masters’ en deelnemers gezocht en gevonden [zie kader]. In maart 2021 vond de eerste dag plaats – eindigend met bier en bitterballen, want het sociale aspect is voor deze groep even waardevol als het officiële programma. Die jonge mensen moeten hun ei kwijt kunnen, ook onderling.

“Als dat signaal niet wordt opgepikt en ze zich niet kunnen ontplooien, dooft hun bezieling uit en vertrekken ze.”

Wat Young Sophia ook zo mooi maakt, is dat we de visie van onze jonge talenten daadwerkelijk gaan gebruiken. In de eerste ontmoeting legden we hun als College van Bestuur vijf wicked problems voor: kwesties waar wij als bestuurders mee kampen, van hoe we omgaan met dalende leerlingenaantallen tot onze ambities op het gebied van inclusiever onderwijs. Iedere Young Sophia-deelnemer haalt zijn of haar eigen oplossingen uit elke masterclass en geeft ons daarna advies. Hun input komt in ons koersplan. En de eerste lichting gaat ook meedenken over de tweede serie Young Sophia, want dát die er komt, is zeker.

Lotte Krijger

HR Recruitment Adviseur bij Sophia Scholen – sinds juni 2020

Ik werkte nog maar net bij Sophia Scholen, toen ik via mijn moeder Riana hoorde over Young Sophia. Zij zat in het doorbraakteam dat met het eerste plan voor dit traject kwam, het was echt haar ‘kindje’. Door de veeleisende millennials tegemoet te komen met een fantastische training wil ze het onderwijs indirect verbeteren op de lange termijn. Ik was dan ook erg blij toen ik werd gevraagd om als HR-adviseur aan te schuiven bij de eerste grote brainstormsessie in oktober 2020.

Samen met Job en Timo van OMJS en met Eveline, mijn moeder en haar doorbraak-collega Floor bedachten we onder meer welke masters we graag zouden willen ontmoeten. Corona zorgde ervoor dat dat juist makkelijker ging dan we hadden gedacht: veel sprekers hadden minder te doen dan anders en het leek hen leuk om een jonge, ambitieuze groep te inspireren. Zo is onderwijsinspecteur Inge de Wolf normaal heel drukbezet, maar nu schoof ze graag aan, zij het via Zoom. Ik heb zelf erg genoten van de masterclass van ex-schaatser Martin Hersman. Die vergeleek het onderwijs met topsport en leerde ons hoe energie te managen valt, zowel die van jezelf als die van je team. Hoe ga je om met een collega met wie het even niet zo lekker loopt?

“Mijn moeder zit al 37 jaar in het vak, maar dit heeft ze nog nooit meegemaakt. Ze is zo trots!”

Mijn moeder was ook uitgenodigd om bij alle masterclasses aanwezig te zijn, maar ze kreeg helaas Long COVID. Omdat ik zelf het traject mocht volgen – ik ben tenslotte een millennial – kon ze vanaf de zijlijn blijven meekijken. Ze zit al 37 jaar in het vak, maar dit heeft ze nog nooit meegemaakt. Ze is zo trots!

MARIELLA VAN SCHIE

Juf groep 4 – Basisschool De Giraf

Deelnemen aan dit traject heeft mij heel enthousiast gemaakt over Sophia Scholen. Ik ga al wat jaartjes langer mee dan de gemiddelde Young Sophia-deelnemer, maar zo’n goed contact met een schoolbestuur heb ik nog nooit meegemaakt. Eveline en Omar (voorzitter College van Bestuur) zijn nog niet eens twee jaar geleden aangetreden. Zo openhartig als zij met ons praten over welke kant de stichting op wil – ongekend innovatief.

“We voelden ons gehoord en geprikkeld – en wij millennials hebben prikkels nodig.”

Het traject zelf was ook gaaf. We waren met zijn elven, allemaal even dankbaar om deel te mogen nemen. We voelden ons gehoord en geprikkeld – en wij millennials hebben prikkels nodig. Ik pas niet helemaal in het profi el met mijn 31 jaar en twee jonge kinderen, maar ik wilde zó graag meedenken met de stichting over de grote vraagstukken die in het onderwijs spelen.

Van alle sprekers heb ik iets geleerd. Zo gaf Inge de Wolf met harde cijfers aan wat wel en niet werkt in het onderwijs. Op alle vragen die we stelden, had ze antwoorden klaar, die ze staafde met onderzoeken. Evidence-based, daar hou ik van.

“Door mijn enthousiasme hebben verschillende collega’s mij al gevraagd wanneer Young Sophia 2 gaat beginnen.”

Ik kreeg zoveel energie van dit traject. Na elke bijeenkomst ging ik naar huis met een hoofd vol nieuwe inzichten, die ik de volgende werkdag deelde met mijn collega’s op school. Door mijn enthousiasme hebben verschillende collega’s mij al gevraagd wanneer Young Sophia 2 gaat beginnen. Ze willen zich heel graag aanmelden. Ik hoop dat Young Sophia nog vaak zal plaatsvinden, zodat het andere millennials in het onderwijs net zoveel kan brengen als het mij gebracht heeft.

Deelnemen aan Young Sophia – de richtlijnen

• Je werkt minstens drie jaar voor Sophia Scholen, wilt impact maken en betekenisvol bezig zijn en je bent onder (of rond) de 30 jaar. Dan kun je je middels een motivatiebrief aanmelden voor Young Sophia. Wat zijn je drijfveren? Waarom acht je jezelf een high potential en waarom wil je deelnemen aan dit traject?

• Wordt je brief overtuigend genoeg bevonden, dan ga je op gesprek bij het schoolbestuur en mag je een TMA (een analyse van talenten en motivatie) doen. De resultaten bespreek je met een coach van Onderwijs Maak Je Samen.

• En daar ga je dan! Je ondergaat een learning journey, verspreid over zo’n acht maanden en bestaande uit drie leerblokken (persoonlijk leiderschap, het waarom en waartoe van onderwijs en effectief samenwerken binnen Sophia Scholen). De blokken samen bestaan uit circa acht masterclasses, gegeven door experts uit verschillende sectoren.

De masters van 2021

• Martin Hersman over energiemanagement

• Eva Grosfeld over de voorbeeldfi guren in je leven

• Johan Spitteler over het neerzetten van een goede basis in het onderwijs

• Inge de Wolf over meten & weten in het onderwijs

• Stephan Petermann over Chinees onderwijs

• Jan Heijmans over de maatschappelijke functie van scholen

• Marius Berendse over verandering in het onderwijs

• Ardin van Mourik over werk als bron van zingeving en geluk